zaterdag 26 maart 2011

De vreselijke muziek van Sweelinck

U denkt het en ik zeg het: de vreselijke muziek van Sweelinck. En misschien zegt u het ook wel. Op Facebook was namelijk de afgelopen periode een kleine dialoog over Sweelinck. Dit naar aanleiding van de Sweelinck-Mullerprijs die dit jaar weer uitgereikt gaat worden.

Het gros van orgelminnend Nederland heeft een soort haat-liefde verhouding met Sweelinck’s nalatenschap. En masse zijn we niet echt dol op zijn muziek. Waar het regent van de onderscheidingen vanwege de verdiensten voor de Franse orgelcultuur, moet er nota bene een stimuleringsprijs voor Sweelinck uitgeloofd worden. Dat is het verschil.

Met name grote liefhebbers van de Nederlandse koraalkunst (Zwart, Asma, etc.) zijn over het algemeen geen fan van Sweelinck. Dat is opmerkelijk, want de grondlegger van de romantische Nederlandse koraalkunst, Jan Zwart, was een echte Sweelinck-kenner. Velen hebben zich door Jan Zwart laten inspireren om zich toe te leggen op goed in het gehoor liggende romantische koraalbewerkingen. Maar is er onder hen nog een Sweelinck-kenner...?

Zo’n stimuleringsprijs is dus hard nodig. We kunnen Sweelinck’s muziek natuurlijk niet in de prullenbak kieperen. De man is de belangrijkste Nederlandse componist van de Vroegmoderne Tijd geweest. En die Vroegmoderne Tijd beslaat toch drie, vier eeuwen. Sweelinck zou dus Nederlands muzikale trots moeten zijn.

Daar komt nog bij dat Sweelinck een grote invloed heeft gehad op de Noord-Duitse orgelschool. Buxtehude heeft les gehad van Sweelincks leerling Scheidemann en Buxtehude had invloed op de vorming van Bach. Zo beschouwd kunnen we onszelf de vraag stellen hoe de Westerse orgelcultuur zich gevormd zou hebben als we Sweelinck niet hadden gehad.

Ons probleem is dat wij naar Sweelinck luisteren met oren van nu. Maar laten we eens gaan luisteren met oren van toen, met oren van mensen die leefden aan het eind van de Middeleeuwen. Bach en Buxtehude waren nog niet eens geboren. Dus nog geen onnavolgbare Duitse fuga’s, nog geen orkestrale orgelklanken van Widor en Guilmant en al helemaal nog geen stoere Nederlandse koraalmuziek van Zwart of Asma. Niemand had dit alles ooit gehoord. Wat men wel hoorde was een hardzingende voorzanger in de Calvinistische diensten. En toen was daar Sweelinck, met z’n chromatische fantasie en z’n koraalvariaties over de Geneefse Psalter.

Leef u in, doe uw ogen dicht, beeldt u Amsterdam 1595 in en ga dan eens naar Sweelinck luisteren (middentoonopname!). Ontdek de schoonheid van zijn muziek!

zaterdag 12 maart 2011

Concerttips (orgel), 2011



Orgel, Dom Keulen
Hieronder heb ik weer een aantal tips voor orgelconcerten op een rij gezet. Het overzicht is wat mij betreft nog niet compleet, dus de lijst vul ik de komende periode nog verder aan. Zo heb ik onder andere concerten uit de serie in de Dom in Keulen nog niet opgenomen en ook ontbreken er nog wat Nederlandse concerten. 

Als je suggesties voor orgelconcerten hebt: laat me het weten!




  • Vrijdag 25 maart 2011, 20.15 uur: Orgelpark, Daniël Roth. Meer informatie.
  • Dinsdag 29 maart 2011, 20.30 uur: Notre Dame, Parijs: Daniël Roth. Meer informatie.

  • Zondag 22 mei 2011, 17.00 uur: Dudelange (Luxemburg), Requiem Maurice Duruflé en orgelsolo's: Choeur de Chambre du Conservatoire de Musique de la Ville de Luxembourg en Els Biesemans
  • Zaterdag 28 mei 2011, 10.30 uur. St Sulpice, Paris: David Briggs: Repetitie van 'Messe pour Saint Sulpice' for 2 organs and choir. Premiere op zondag 29 mei 2011. Meer informatie. 
  • Zondag 29 mei 2011: St.Sulpice, Parijs, David Briggs: Playing Grand Orgue in the World Premiere of 'Messe pour Saint Sulpice' for 2 organs and choir, sung by The Choir of Men and Boys of All Saints, Northampton, UK, directed by Lee Dunleavy. Meer informatie.
  • Vrijdag 3 juni 2011, 20.30 uur: Antwerpse Kathedraalconcerten, Thema: Fantasie en improvisatie. Thierry Escaich.  Meer informatie.
  • Dinsdag 21 juni 2011, 20.00 uur: Orgelfeierstunden, Kölner Dom. Winfried Bönig. Meer informatie.
  • Dinsdag 28 juni 2011, 20.00 uur: Orgelfeierstunden, Kölner Dom. Ben van Oosten. Meer informatie.
    • Vrijdag 1 juli 2011, 20.30 uur: Antwerpse Kathedraalconcerten. Thema: Fantasie en improvisatie. David Briggs. Meer informatie.
    • Zaterdag 2 juli 2011, 20.00 uur: Berliner Dom, 6. Internationaler Orgelsommer. Auf Reger! Jean Baptiste Dupont (Toulouse, Frankrijk). Meer informatie.
    • Zaterdag 9 juli 2011, 13.00 - 16.30 uur: Concertgebouw, Amsterdam, Leo van Doeselaar. Werken van Cesar Franck. Meer informatie.  
    • Dinsdag 2 augustus 2011: St-Michiels en Sint Goedelekathedraal. Kathedraal Orgelconcerten. Els Biesemans. Bach, Liszt, Welmers. Meer informatie.

      • Zaterdag 20 augustus 2011, 20.00 uur. Berliner Dom, 6. Internationaler Orgelsommer. Kathedralmusik! Andreas Sieling (Domorganist). Vierne, Widor, Cochereau. Meer informatie.
      • Woensdag 24 augustus 2011, 20.15 uur. Grote of Sint Jacobskerk, Den Haag, Stephen Tharp. Oa: Bach, Mendelssohn, Brahms, Baker. Meer informatie.
        • Woensdag 31 augustus 2011, 19.30 uur: Essener Dom, Hans Fagius. Meer informatie.
        • Vrijdag 9 september 2011, 19.30 uur: Jean Guillou, Grote- of Sint Laurenskerk, Rotterdam. Werken van Guillou, Lizst (Orpheus en Ad Nos) en improvisatie. Meer informatie.
        • Woensdag 21 september 2011, 19.30 uur: Essener Dom, Stephen Tharp. Meer informatie.